10 ili yıkan depremin ardından yurttaşlar sosyal medya üzerinden seferber oldu. Yardımların toplanması, enkaz altında kalan kişilerin seslerinin duyurulması için sosyal medya en önemli araç haline geldi. Ancak bu durum yoğunluk ve karmaşaya da neden oldu. Deprem gibi kriz ve afet anlarında sosyal medya etkili şekilde kullanılmazsa işlevsiz hale gelebiliyor ya da çağrıların kargaşada kaybolmasına yol açıyor. Marmara Üniversitesi İletişim Fakültesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Gonca Uncu, kriz anlarında sosyal medyayı etkili biçimde kullanmanın önemine dikkat çekti. Uncu, söz konusu kullanım için yapılması gerekenleri maddeler halinde Cumhuriyet’e anlattı.
- Toplum sağlığını zedeleyici paylaşımlardan kaçınılmalı:
Aşırı dramatik fotoğraf ve videolar durumun öneminin anlaşılması için önemli görünebilir. Ancak sosyal medyada bu paylaşımlara aşırı maruz kalmak insanlarda duygu-durum bozukluklarına neden olmakta. Sosyal medyanın deprem sonrasındaki en önemli amacı, doğru iletişimin kurulmasını, doğru ve yararlı bilginin paylaşılması ve kişiler/kurumlararası koordinasyonun sağlanması olmalıdır.
- Resmi kaynaklardan teyitli bilgi yayılmalı
Resmi kaynaklardan teyit edilmedikçe önemli bir bilgi paylaşılmamalı. İyi niyetle yapılıyormuş gibi görünen yardım paylaşımları, yanlış yönlendirilmeler neticesinde büyük bir zaman ve enerji kaybına neden oluyor.
- Çocuk paylaşımlarına dikkat edilmeli:
Çocuk fotoğraflarının veya videolarının paylaşımına dikkat edilmelidir. Bölgedeki her çocuk hiç unutmayacakları bir travma yaşamaktadır. Dolayısıyla çocukların şuan ve ileride yaşayacakları zorlukları düşünülerek hareket edilmelidir. Depremde çok sayıda çocuk sahipsiz kalmıştır ve yakınları aranmaktadır. Bu çocukların, kendilerini çocuğun aile ferdi gibi tanıtan kötü niyetli kimselerin eline geçmemesi adına bu paylaşımlardan kaçınılmalıdır. Öte yandan çocukların ileriki yaşantılarında kendi kurtarılma videolarını izlemeleri, yaşadıkları travmanın bir ömür boyu kayıt altına alınması sonucu sürekli karşılaşmaları anlamına gelecektir.
- Özel hayatın gizliliğine dikkat edilmeli:
Doğal bir afet bile olsa bireylerin özel hayat alanı kendi tasarruflarındadır. Bu alanın kişinin izni dışında yayın konusu yapılması kişilik haklarına saldırı niteliğinde olabilir. Kişilerin deprem sonrası evlerinin içine girilip video ve fotoğraflarının çekilmesi veya kendi fotoğraflarının paylaşılması rızası dışında gerçekleşemez.
- Sahte dijital hesaplara dikkat edilmeli:
Yardım yapılırken banka hesap bilgileri mutlaka resmi internet sitelerinden teyit edilmelidir. Sahte sosyal medya hesapları tespit edildiği anda Emniyet Siber Suçlar Birimi’ne ihbar edilmelidir.
